Maziwa

Tafiti zinaonyesha kuwa unywaji wa maziwa unaweza kupunguza hatari ya magonjwa ya moyo, kiharusi na aina fulani za saratani. Hata hivyo, ni muhimu kutumia maziwa kwa kiasi kinachofaa kwani matumizi ya kupita kiasi yanaweza kuwa na madhara pia.

Ni aina gani za maziwa zinazopatikana?

Kuna aina mbalimbali za maziwa zinazopatikana sokoni. Maziwa ya ng’ombe ndiyo yanayotumika zaidi. Haya yanaweza kuwa maziwa kamili, yaliyopunguzwa mafuta au yasiyo na mafuta kabisa. Pia kuna maziwa yaliyoongezewa virutubisho kama vile vitamini A na D.

Aina nyingine ni pamoja na maziwa ya mbuzi, kondoo na ngamia. Kwa watu walio na mzio wa maziwa ya wanyama, kuna maziwa mbadala kama vile ya soya, mchele, korosho na malai. Haya huwa na ladha tofauti kidogo na yanaweza kukosa baadhi ya virutubisho vya asili vya maziwa ya wanyama.

Je, maziwa huhifadhiwa vipi?

Uhifadhi sahihi wa maziwa ni muhimu sana kuzuia kuharibika na kuhakikisha usalama wa walaji. Maziwa freshi yanapaswa kuhifadhiwa kwenye jokofu katika joto la chini ya nyuzi joto 4. Ni vizuri kuyaweka kwenye sehemu ya chini ya jokofu ambapo ni baridi zaidi. Maziwa yaliyofunguliwa yanapaswa kutumika ndani ya siku 3-5.

Maziwa yaliyochemshwa yanaweza kukaa nje ya jokofu kwa muda mfupi lakini yanapaswa kuhifadhiwa barafu baada ya saa chache. Maziwa yaliyosindikwa kwa joto la juu (UHT) yanaweza kuhifadhiwa nje ya jokofu kwa miezi kadhaa kabla ya kufunguliwa. Baada ya kufunguliwa, yanahitaji kuhifadhiwa kwenye jokofu.

Ni nini kinachofanyika katika usindikaji wa maziwa?

Usindikaji wa maziwa hufanywa kwa njia mbalimbali kulingana na aina ya bidhaa inayotarajiwa. Kwa ujumla, hatua kuu ni pamoja na uchujaji, upasteurishaji, homogenization na uongezaji wa virutubisho. Upasteurishaji hufanywa kwa kuchemsha maziwa kwa muda mfupi ili kuua vijidudu hatari. Homogenization husaidia kuzuia mafuta ya maziwa kuelea juu.

Katika usindikaji wa maziwa makavu, maji huondolewa kwa kutumia joto. Kwa maziwa ya UHT, joto la juu sana hutumika kwa sekunde chache kuua vijidudu vyote. Hii huwezesha maziwa kukaa kwa muda mrefu bila kuhifadhiwa kwenye jokofu. Usindikaji wa jibini na siagi huhusisha hatua za ziada kama vile kuongeza bakteria nzuri na kuacha maziwa yagande.

Je, kuna athari zozote za kutumia maziwa?

Ingawa maziwa yana faida nyingi, baadhi ya watu wanaweza kuwa na athari za kutumia maziwa. Mzio wa maziwa ni kawaida hasa kwa watoto wadogo. Dalili zinaweza kujumuisha kichefuchefu, kutapika, kuharisha au upele kwenye ngozi. Watu wenye uvimbe wa tumbo wanaweza pia kupata shida ya kuyeyusha laktosi iliyomo kwenye maziwa.

Matumizi ya kupita kiasi ya maziwa yenye mafuta mengi yanaweza kuchangia katika kuongezeka kwa uzito na hatari ya magonjwa ya moyo. Hata hivyo, maziwa yaliyopunguzwa mafuta yanaweza kutumika kwa usalama na wengi. Ni muhimu kuzingatia ushauri wa daktari ikiwa una wasiwasi wowote kuhusu matumizi ya maziwa.

Uchaguzi wa maziwa na bei

Soko la maziwa lina aina mbalimbali za bidhaa kutoka kwa wazalishaji tofauti. Hapa chini ni mfano wa maziwa yanayopatikana kwa urahisi pamoja na makadirio ya bei:

---

Aina ya Maziwa	Mzalishaji	Makadirio ya Bei (kwa lita)
Maziwa Freshi	Brookside	Sh. 120 - 150
Maziwa ya UHT	KCC	Sh. 130 - 160
Maziwa ya Mbuzi	Local Farm	Sh. 200 - 250
Maziwa ya Soya	Soyafresh	Sh. 180 - 220
Maziwa Makavu	Nido	Sh. 600 - 700 (kwa kilo)

Bei, viwango vya bei au makadirio ya gharama yaliyotajwa katika makala hii yanategemea taarifa zilizopo lakini zinaweza kubadilika baada ya muda. Utafiti huru unashauriwa kabla ya kufanya maamuzi ya kifedha.

---

Maziwa ni sehemu muhimu ya lishe ya binadamu na yana faida nyingi za kiafya. Hata hivyo, ni muhimu kuchagua aina inayofaa kwako na kuzingatia matumizi ya kiasi kinachofaa. Kwa wale walio na matatizo ya kutumia maziwa ya kawaida, kuna aina mbadala nyingi zinazopatikana. Usindikaji wa kisasa umeboresha usalama na ubora wa maziwa, lakini bado ni muhimu kuhifadhi na kutumia maziwa ipasavyo ili kupata faida zake zote.